Bệnh sởi có lây không? Giải đáp chi tiết và cách phòng tránh
Bệnh sởi là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến, đặc biệt ở trẻ nhỏ và những người chưa có miễn dịch. Nhiều người lo lắng không biết bệnh sởi có lây không và mức độ lây lan như thế nào. Thực tế, sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, có khả năng lây lan rất cao qua đường hô hấp. Việc hiểu rõ cơ chế lây nhiễm của bệnh không chỉ giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân mà còn góp phần ngăn chặn sự bùng phát trong cộng đồng. Vậy bệnh sởi lây qua những con đường nào, ai có nguy cơ cao nhất và cách phòng tránh ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Bệnh sởi lây lan như thế nào?
Bệnh sởi có tốc độ lây lan nhanh chóng, chủ yếu qua đường hô hấp và tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết của người bệnh. Hiểu rõ về cơ chế lây nhiễm sẽ giúp bạn có biện pháp phòng tránh hiệu quả.
Lây qua đường hô hấp
Virus sởi chủ yếu lây truyền qua không khí thông qua các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Những giọt nhỏ chứa virus có thể lơ lửng trong không khí và lây nhiễm cho người xung quanh khi họ hít phải. Đặc biệt, virus sởi có thể tồn tại trong không khí từ 2 đến 3 giờ trong không gian kín, làm tăng nguy cơ lây nhiễm trong những môi trường đông người như trường học, bệnh viện hay trung tâm thương mại.
Tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết
Ngoài việc lây qua đường hô hấp, bệnh sởi còn có thể lây khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, họng hoặc nước bọt của người bệnh. Ví dụ, nếu bạn chạm vào bề mặt có dính dịch tiết của người mắc bệnh, sau đó đưa tay lên mắt, mũi, miệng, nguy cơ nhiễm virus sẽ rất cao.
Thời gian lây nhiễm của bệnh sởi
Một điều đáng lo ngại là người bệnh có thể lây nhiễm ngay cả khi chưa xuất hiện triệu chứng rõ ràng. Cụ thể:
- Người bệnh có khả năng lây lan mạnh nhất từ 4 ngày trước khi phát ban đến 4 ngày sau khi phát ban.
- Điều này có nghĩa là ngay cả khi chưa thấy dấu hiệu phát ban, người nhiễm virus vẫn có thể lây bệnh cho người khác mà không hay biết.
Mức độ lây lan của bệnh sởi: Nguy hiểm hơn bạn nghĩ?
Chỉ số R0 (hệ số lây nhiễm cơ bản) là thước đo mức độ lây lan của một bệnh truyền nhiễm, cho biết trung bình một người bệnh có thể lây nhiễm cho bao nhiêu người khác trong một cộng đồng chưa có miễn dịch. Bệnh sởi có chỉ số R0 rất cao, dao động từ 12-18, tức là mỗi người mắc sởi có thể lây cho từ 12 đến 18 người khác nếu họ chưa có miễn dịch. Đây là một trong những bệnh có tốc độ lây nhiễm cao nhất trong số các bệnh truyền nhiễm.
- So sánh với các bệnh truyền nhiễm khác
Như vậy, bệnh sởi có khả năng lây lan cao hơn nhiều so với cúm mùa, thậm chí còn cao hơn cả thủy đậu và COVID-19 trong giai đoạn đầu. Điều này giải thích vì sao sởi có thể nhanh chóng bùng phát thành dịch nếu không có các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Do mức độ lây nhiễm mạnh mẽ, việc tiêm phòng vaccine và thực hiện các biện pháp phòng tránh là vô cùng quan trọng để kiểm soát dịch bệnh sởi. Hãy cùng tìm hiểu cách bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi căn bệnh này trong phần tiếp theo.
Những ai có nguy cơ cao bị lây nhiễm bệnh sởi?
- Nhóm nguy cơ hàng đầu và dễ bị tổn thương nhất chính là trẻ em chưa được tiêm phòng vắc xin sởi đầy đủ. Đặc biệt, trẻ dưới 9 tháng tuổi chưa đến độ tuổi tiêm mũi đầu tiên hoặc những trẻ chưa hoàn thành đủ hai mũi tiêm theo lịch khuyến cáo có khả năng miễn dịch rất yếu hoặc không có đối với vi rút sởi.
- Người sống trong môi trường đông người: Khu vực tập trung đông (trường học, khu tị nạn, khu ổ chuột...) làm tăng nguy cơ lây lan do tiếp xúc gần và khả năng bùng phát dịch.
Các dấu hiệu nhận biết bệnh sởi để phòng tránh lây lan
- Giai đoạn ủ bệnh (10–14 ngày)
- Giai đoạn khởi phát (2–4 ngày)
- Giai đoạn toàn phát (5–7 ngày)
- Giai đoạn hồi phục (1–2 tuần)
Biện pháp phòng tránh lây nhiễm bệnh sởi hiệu quả nhất
- Tiêm phòng vắc xin- sởi
Biện pháp hiệu quả nhất để phòng tránh lây nhiễm bệnh sởi chính là tiêm phòng vắc-xin sởi, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế khuyến cáo mạnh mẽ. Vắc-xin sởi giúp cơ thể tạo miễn dịch chủ động, bảo vệ khỏi nguy cơ mắc bệnh với hiệu quả lên đến 95-97% nếu được tiêm đủ liều. Đối với trẻ em, cần tiêm 2 mũi vắc-xin sởi, thường được kết hợp trong vắc-xin MMR (sởi, quai bị, rubella): mũi đầu tiên khi trẻ 9 tháng tuổi và mũi thứ hai khi trẻ 18 tháng tuổi. Người lớn chưa từng tiêm phòng hoặc chưa mắc sởi cũng nên tiêm vắc-xin để bảo vệ bản thân và cộng đồng. Đây là biện pháp chủ động, lâu dài và mang tính phòng ngừa cao nhất, giúp giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch bệnh.
- Cách ly người bệnh
Trong giai đoạn có dịch, cách ly người bệnh là một biện pháp hiệu quả cao để ngăn chặn sự lây lan của bệnh sởi. Sởi là bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp, thông qua giọt bắn hoặc không khí, do đó việc cách ly là rất cần thiết. Người bệnh cần được cách ly tại nhà hoặc tại cơ sở y tế trong ít nhất 7-10 ngày kể từ khi phát ban, nhằm hạn chế tiếp xúc trực tiếp với người khác, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu. Tuy nhiên, đây là biện pháp thụ động, chỉ được áp dụng khi đã có người mắc bệnh, vì vậy không thể thay thế vai trò của tiêm phòng vắc-xin trong việc phòng ngừa lâu dài.
- Vệ sinh cá nhân và môi trường sống
Vệ sinh cá nhân và môi trường sống là biện pháp hỗ trợ quan trọng giúp giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh sởi, đặc biệt là qua tiếp xúc gián tiếp. Để thực hiện, cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc các bề mặt nghi ngờ nhiễm virus. Đồng thời, việc vệ sinh nhà cửa, đồ dùng cá nhân và các bề mặt thường xuyên tiếp xúc cũng cần được chú trọng. Trong mùa dịch, việc đeo khẩu trang khi đến nơi đông người là rất cần thiết để bảo vệ bản thân và cộng đồng. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp bổ trợ, không thể thay thế vai trò của tiêm phòng vắc-xin hoặc cách ly người bệnh trong việc kiểm soát dịch bệnh.
- Tăng cường sức đề kháng
Tăng cường sức đề kháng là một biện pháp hỗ trợ hiệu quả, giúp cơ thể chống lại virus sởi tốt hơn, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc giảm mức độ nghiêm trọng nếu không may nhiễm bệnh. Để làm được điều này, cần duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A, C, D và kẽm. Ngoài ra, việc tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc khói bụi cũng góp phần tăng cường hệ miễn dịch. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây chỉ là biện pháp hỗ trợ, không thể thay thế tiêm phòng, bởi sởi là bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao, ngay cả với những người có sức khỏe tốt.
Những câu hỏi thường gặp về khả năng lây lan của bệnh sởi
Bệnh sởi có lây từ mẹ sang con không?
Có, bệnh sởi có thể lây từ mẹ sang con, đặc biệt trong trường hợp người mẹ mắc sởi khi mang thai. Virus sởi có thể lây truyền qua nhau thai từ mẹ sang thai nhi, gây ra tình trạng sởi bẩm sinh. Trẻ sơ sinh mắc sởi bẩm sinh có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não hoặc sinh non. Tuy nhiên, nếu người mẹ đã được tiêm phòng vắc-xin sởi hoặc từng mắc sởi trước đó, cơ thể sẽ có kháng thể giúp bảo vệ cả mẹ và thai nhi. Vì vậy, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên tiêm phòng vắc-xin sởi trước khi mang thai để phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm này.
Người đã từng mắc sởi có bị lây lại không?
Thông thường, người đã từng mắc sởi sẽ không bị lây lại, vì cơ thể họ đã phát triển miễn dịch tự nhiên suốt đời đối với virus sởi sau khi khỏi bệnh. Hệ miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể đặc hiệu giúp bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của virus trong tương lai. Tuy nhiên, trong một số trường hợp rất hiếm, nếu hệ miễn dịch của người đó bị suy yếu nghiêm trọng khả năng miễn dịch có thể suy giảm, dẫn đến nguy cơ tái nhiễm. Dù vậy, trường hợp này là cực kỳ hiếm gặp.
Tiếp xúc thoáng qua có bị lây bệnh sởi không?
Có, tiếp xúc thoáng qua với người mắc sởi cũng có thể khiến bạn bị lây bệnh, do virus sởi có khả năng lây nhiễm rất cao qua đường hô hấp. Virus có thể lây lan qua các giọt bắn trong không khí khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện, hoặc thậm chí qua việc hít phải không khí có chứa virus trong không gian kín. Theo nghiên cứu, virus sởi có thể tồn tại trong không khí hoặc trên bề mặt đến 2 giờ sau khi người bệnh rời đi. Vì vậy, ngay cả khi chỉ tiếp xúc thoáng qua trong một không gian chung (như thang máy, phòng chờ), bạn vẫn có nguy cơ bị lây nhiễm nếu chưa có miễn dịch (chưa tiêm phòng hoặc chưa từng mắc sởi). Để phòng tránh, cần đeo khẩu trang và tiêm phòng vắc-xin đầy đủ.
Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:
- Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty https://nhathuocso1v354.com.vn.
- Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
- Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Quận Hoàng Mai- Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
- Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần.
- Địa chỉ Quầy thuốc Công ty: Quầy thuốc số 1- V354. Số 120 phố Đốc Ngữ.
- Giờ mở cửa : Từ 09:00- 21:00 tất cả các ngày trong tuần.( Cả T7, CN)
