Các nguyên nhân yếu tố nguy cơ gây vô sinh nam giới và biện pháp phòng tránh

Bạn có biết, vô sinh không chỉ là một vấn đề phổ biến đối với phụ nữ mà còn ảnh hưởng đến một nửa các cặp vợ chồng hiếm muộn? Theo thống kê, tỷ lệ vô sinh nam giới đang tăng lên đáng kể, đòi hỏi sự quan tâm và hiểu biết sâu rộng về vấn đề này. Bài viết này nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, yếu tố nguy cơ và các biện pháp phòng tránh vô sinh ở nam giới. Bắt đầu từ việc định nghĩa sơ lược "Vô sinh ở nam giới là gì", chúng ta sẽ khám phá cách nhìn nhận và giải quyết vấn đề này một cách toàn diện.

Vô sinh ở nam giới là gì?

Vô sinh ở nam giới là khi một người đàn ông không thể có con dù đã quan hệ tình dục đều đặn, không dùng biện pháp tránh thai trong suốt 12 tháng. Có hai loại vô sinh: vô sinh nguyên phát (chưa từng có con) và vô sinh thứ phát (đã từng có con nhưng sau đó không thể có thêm). Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân như tinh trùng yếu, ít, không có tinh trùng hoặc các vấn đề về hormone, bộ phận sinh dục. Việc phát hiện và điều trị sớm rất quan trọng, vì để lâu có thể khiến việc điều trị khó khăn hơn, ảnh hưởng đến tâm lý và hạnh phúc gia đình.

Các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây vô sinh nam giới

Nguyên nhân liên quan đến tinh trùng và sản xuất tinh trùng

Khi tìm hiểu vô sinh ở nam giới là gì, một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là các vấn đề liên quan đến tinh trùng. Số lượng tinh trùng thấp (oligospermia) là tình trạng tinh hoàn sản xuất ít tinh trùng hơn bình thường, có thể do rối loạn nội tiết, giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc tắc nghẽn đường dẫn tinh.
Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng như:
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh (varicocele) làm tăng nhiệt độ bìu, cản trở quá trình sinh tinh.
- Viêm mào tinh, viêm tinh hoàn do nhiễm trùng làm tổn thương mô sinh tinh.
- Tinh hoàn ẩn (không xuống bìu đúng cách) hoặc chấn thương tinh hoàn cũng ảnh hưởng đến chức năng.
- Rối loạn hormone, đặc biệt là testosterone thấp hoặc mất cân bằng hormone tuyến yên, cũng gây suy giảm khả năng sinh tinh.

Nguyên nhân do tắc nghẽn đường dẫn tinh

Tắc nghẽn đường dẫn tinh làm cản trở tinh trùng di chuyển từ tinh hoàn ra ngoài. Nguyên nhân có thể là bẩm sinh, nhiễm trùng (viêm mào tinh hoàn, lậu, chlamydia) hoặc do phẫu thuật thắt ống dẫn tinh. Ngoài ra, các vị trí khác như túi tinh hoặc ống phóng tinh cũng có thể bị tắc, khiến tinh trùng không thể xuất ra trong quá trình xuất tinh, dẫn đến vô sinh.

Các vấn đề về xuất tinh

Một số nam giới bị vô sinh do xuất tinh ngược dòng, tức là tinh dịch không ra ngoài mà đi ngược vào bàng quang. Tình trạng này thường do bệnh tiểu đường, phẫu thuật bàng quang hoặc tác dụng phụ của thuốc. Ngoài ra, rối loạn cương dương và rối loạn xuất tinh (xuất tinh sớm, không xuất tinh) cũng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng quan hệ tình dục và thụ thai.

Yếu tố di truyền và bẩm sinh

Một số trường hợp vô sinh nam có liên quan đến di truyền hoặc bẩm sinh. Ví dụ, hội chứng Klinefelter (XXY) làm cho tinh hoàn kém phát triển, sản xuất ít hoặc không có tinh trùng. Một số người bị mất đoạn nhiễm sắc thể Y, làm gián đoạn quá trình sinh tinh. Ngoài ra, bất thường ống dẫn tinh bẩm sinh cũng khiến tinh trùng không thể ra ngoài, gây vô sinh.

Các yếu tố nguy cơ từ lối sống và môi trường

Lối sống không lành mạnh và môi trường ô nhiễm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản nam giới.
- Hút thuốc lá, uống rượu bia làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, tăng nguy cơ dị dạng.
- Sử dụng ma túy (như cần sa, cocaine) ảnh hưởng đến hormone sinh dục và khả năng sản xuất tinh trùng.
- Tiếp xúc với hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, kim loại nặng hoặc tia bức xạ làm tổn thương tế bào sinh tinh.
- Nhiệt độ cao từ việc tắm nước nóng thường xuyên, mặc quần lót chật hoặc làm việc trong môi trường nóng có thể gây suy giảm chất lượng tinh trùng.
- Căng thẳng kéo dài (stress) làm rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến ham muốn và chức năng sinh sản.
- Chế độ ăn thiếu dưỡng chất, thiếu vitamin C, E, kẽm, selen... có thể làm tinh trùng yếu đi.
- Thừa cân, béo phì làm rối loạn hormone testosterone, giảm khả năng sinh tinh.
- Một số loại thuốc (điều trị ung thư, cao huyết áp, trầm cảm…) cũng có thể làm giảm khả năng sinh sản.
- Tuổi tác: Mặc dù đàn ông có thể sinh con ở độ tuổi cao, nhưng chất lượng tinh trùng sẽ giảm dần theo thời gian.

Các bệnh lý khác

Một số bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến khả năng sinh sản nam giới. Bệnh tiểu đường có thể làm tổn thương dây thần kinh và mạch máu liên quan đến chức năng sinh dục. Bệnh quai bị nếu mắc sau tuổi dậy thì có thể gây viêm tinh hoàn, dẫn đến giảm hoặc mất khả năng sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, ung thư và điều trị ung thư bằng xạ trị, hóa trị cũng gây tổn thương tinh hoàn và làm giảm hoặc mất khả năng sinh sản.

Biện pháp phòng tránh vô sinh nam giới

Thay đổi lối sống lành mạnh

- Chế độ ăn uống: Nên ăn uống cân bằng, ưu tiên thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, E, kẽm và selen – những dưỡng chất giúp cải thiện chất lượng tinh trùng. Rau xanh, trái cây, hạt, cá và các loại đậu là những lựa chọn tốt.
- Tập luyện thể dục thể thao: Vận động đều đặn giúp duy trì cân nặng hợp lý, cải thiện lưu thông máu và tăng cường sản xuất hormone sinh dục nam  yếu tố quan trọng cho sức khỏe sinh sản.
- Hạn chế chất kích thích: Thuốc lá, rượu bia và ma túy có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, đồng thời ảnh hưởng đến chức năng tình dục. Cần hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn các chất này khỏi cuộc sống.
- Kiểm soát stress: Căng thẳng kéo dài làm rối loạn hormone sinh dục. Các hoạt động như yoga, thiền, đi bộ, đọc sách hoặc chơi thể thao có thể giúp thư giãn tinh thần hiệu quả.
- Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ sâu và đủ thời gian giúp cơ thể tái tạo năng lượng và duy trì sự cân bằng hormone, từ đó hỗ trợ tốt cho chức năng sinh sản.

Bảo vệ sức khỏe sinh sản

- Tránh nhiệt độ cao: Giữ cho tinh hoàn luôn mát là rất quan trọng. Nam giới nên mặc quần lót rộng, thoáng mát, tránh tắm nước nóng lâu, và hạn chế đặt laptop trực tiếp lên đùi.
- Quan hệ tình dục an toàn: Việc sử dụng bao cao su và quan hệ lành mạnh giúp phòng tránh các bệnh lây qua đường tình dục như lậu, chlamydia  nguyên nhân gây viêm tinh hoàn, mào tinh.
- Tiêm phòng đầy đủ: Vắc xin quai bị đặc biệt quan trọng với nam giới ở tuổi dậy thì vì giúp phòng tránh viêm tinh hoàn do virus quai bị một nguyên nhân gây vô sinh.
- Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại: Nếu làm việc trong môi trường có thuốc trừ sâu, dung môi, kim loại nặng… hãy sử dụng đồ bảo hộ kỹ càng để tránh ảnh hưởng đến tinh hoàn.
- Khám sức khỏe định kỳ: Khám nam khoa giúp phát hiện sớm các bất thường về tinh hoàn, nội tiết hoặc bệnh lý sinh dục, từ đó có hướng điều trị kịp thời.
- Thận trọng khi sử dụng thuốc: Một số thuốc có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào kéo dài, nên hỏi ý kiến bác sĩ, nhất là thuốc điều trị ung thư, trầm cảm, huyết áp cao…

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nam giới nên đi khám bác sĩ chuyên khoa nam học hoặc hiếm muộn nếu đã quan hệ tình dục đều đặn trong 12 tháng mà chưa có con dù không sử dụng biện pháp tránh thai. Ngoài ra, nếu bạn có tiền sử bệnh lý như giãn tĩnh mạch thừng tinh, mắc quai bị sau tuổi dậy thì, hoặc nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở bộ phận sinh dục như sưng đau, teo tinh hoàn, không sờ thấy tinh hoàn... thì cũng cần thăm khám càng sớm càng tốt.
Tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm để đánh giá khả năng sinh sản, bao gồm:
- Tinh dịch đồ: Kiểm tra số lượng, hình dạng và khả năng di chuyển của tinh trùng.
- Xét nghiệm hormone: Đánh giá các hormone sinh sản như testosterone, LH, FSH.
- Siêu âm tinh hoàn và bìu: Phát hiện giãn tĩnh mạch thừng tinh, khối u hoặc bất thường cấu trúc.
Việc chẩn đoán sớm giúp xác định nguyên nhân chính xác và tăng khả năng điều trị thành công. Đừng ngần ngại tìm đến sự hỗ trợ của các bác sĩ chuyên khoa – họ là người có đủ kiến thức và kinh nghiệm để đồng hành cùng bạn vượt qua nỗi lo vô sinh. Hãy chủ động thăm khám, bởi sức khỏe sinh sản là nền tảng của hạnh phúc gia đình.

Có thể bạn quan tâm:  Thực phẩm bảo vệ súc khỏe Spermax - Viên uống Tăng cường sinh lực nam giới

Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:

• Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty https://nhathuocso1v354.com.vn. 
• Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
• Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Quận Hoàng Mai- Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
• Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần.